Οι περισσότεροι θεωρούν την περίπτωση της Folli Follie συνηθισμένο χρηματιστηριακό σκάνδαλο, ένα από τα δεκάδες που έχουν αποκαλυφθεί κατά καιρούς.
Στην πραγματικότητα, παρότι κατά τη διάρκειά του χρησιμοποιήθηκαν για τη “δημιουργία” του κάποια παλιά και δοκιμασμένα στα ταμπλό όλου του κόσμου τρικ, είναι αρκετά διαφορετικό, ιδιαίτερα ξεχωριστό, ένα σκάνδαλο που κατατάσσεται στα “κορυφαία” των αγορών όλου του κόσμου.
Φτάνει κανείς ν’ αναλογιστεί το προφίλ εταιρείας, που είχε καταφέρει να χτίσει και να διατηρήσει επί 38 έτη η διοίκηση Κοτσολιούτσου, για να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες και τις σημαντικές διαφορές, που ξεχωρίζουν (με διαφορά) τη συγκεκριμένη “βρώμικη υπόθεση”, από αντίστοιχες στο ελληνικό ή τα μεγάλα ξένα Χρηματιστήρια. Προσωπικά, με περισσότερα από 30 χρόνια εμπειρίας στις αγορές όλου του κόσμου, μπορώ να την συγκρίνω μόνο με τα γνωστά, πολύκροτα σκάνδαλα της Enron και της οικογένειας Madoff.
Θα μπορούσε ίσως να συγκριθεί με κάποια σκάνδαλα ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών, όπου τα στελέχη που τα προκάλεσαν, είχαν επιδείξει σημαντική εφευρετικότητα αλλά, στα τραπεζικά σκάνδαλα συνήθως δεν γίνονται γνωστές όλες οι λεπτομέρειες, λόγω ευαισθησίας του κλάδου. Επομένως δεν υπάρχουν τα στοιχεία για μία δίκαιη σύγκριση.
Οπωσδήποτε, οι τρόποι που χρησιμοποιήθηκαν για την “υλοποίηση”, δεν ήταν ούτε πρωτότυποι, ούτε πρωτοφανείς, ούτε ανήκουστοι. Πολυγωνικές αγορές-πωλήσεις μεταξύ θυγατρικών, μητρικής και φαινομενικά “άσχετων” (αλλά ουσιαστικά ελεγχόμενων από τους δράστες) εταιρειών, εντυπωσιακά discount σε μεγάλους όγκους προϊόντων ή/και μετοχών που κατέληγαν σε τσέπες διοικούντων και μεγαλομετόχων, διαχωρισμοί ελεγκτών ανά εταιρεία ή/και περιοχή κ.λπ., έχουν χρησιμοποιηθεί αμέτρητες φορές, από διαφόρων ειδών “πονηρούς”, στη διάρκεια των αιώνων που υπάρχουν αγορές. Ούτε βέβαια η ανάμειξη κυβερνητικών παραγόντων, η προσφορά “αμέριστης στήριξης” και η παροχή “νομοθετικών διευκολύνσεων”, προκαλούν καμία έκπληξη. Τα έχουμε δει πάμπολλες φορές! Και θα τα ξαναδούμε, είναι μαθηματικά βέβαιο…
Όπως επίσης, δεν αποτελούν πρωτοτυπία της συγκεκριμένης περίπτωσης, οι διάφορες υπερβολές και εξτραβαγκάντζες των μεγαλομετόχων, με χρέωση της εταιρείας. Είναι μεν ανήθικο και τις περισσότερες φορές παράνομο, να χρεώνονται πάρτυ, αγορές ξυλείας και… αμαξίδια golf στα έξοδα εισηγμένης εταιρείας αλλά αποτελούν και συνηθισμένη πρακτική δε. Στην οποία δεν υπάρχουν συνήθως έντονες αντιδράσεις (πλην ακτιβιστών επενδυτών τύπου Danny Loeb, Carl Icahn κ.λπ.). Διότι υπάρχει η άποψη πως, όταν μια διοίκηση φέρει καλά αποτελέσματα διαχρονικά, αποκτά δικαίωμα σε διάφορα άτυπα “τυχερά” (perks τα λένε στο χωριό μου) και μπορεί να το εξασκεί κατά το δοκούν. Κακώς, κάκιστα, αλλά συμβαίνει κατά κόρον. Ειδικά δε στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο απ’ όσο στο εξωτερικό…
Το εντυπωσιακό και ξεχωριστό στην περίπτωση Folli-Follie είναι άλλο. Αυτό που πραγματικά ξαφνιάζει είναι η διάρκεια και η ποιότητα της εξαπάτησης. Η έκθεση της PwC (η γιγαντιαία ελεγκτική άλλοτε γνωστή ως Price-Waterhouse-Coopers) είναι κατηγορηματική: το “παιχνίδι” είχε ξεκινήσει από το 2001! Δηλαδή η παραπλάνηση και η δημοσίευση παραποιημένων και “φουσκωμένων” επίσημων μεγεθών της εταιρείας, διήρκεσε 17 χρόνια! Δεκαεπτά!
Είναι πάρα πολύ μεγάλο διάστημα για μια εταιρεία που, από την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο το 1997 και ύστερα, βρισκόταν μόνιμα στο μικροσκόπιο των καλύτερων θεσμικών επενδυτών και διαχειριστών κεφαλαίου του πλανήτη. Και κανείς δεν πήρε χαμπάρι το παραμικρό. Οι πρώτες αμφιβολίες και σκέψεις περί πιθανών, σοβαρών επιχειρηματικών προβλημάτων (σε καμία περίπτωση σκανδάλου) άρχισαν να γίνονται από επενδυτές, κάποια στιγμή μετά το 2012-13. Όταν παρατηρήθηκαν σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ της συνηθισμένης μερισματικής πολιτικής και των μεγεθών του ομίλου. Που, ενώ τα δεύτερα αυξάνονταν ως η χώρα να μην αντιμετώπιζε βαθιά κρίση χρέους, η πρώτη ήταν η ακριβώς αντίθετη από τα χρόνια της ευημερίας, όπου τα μερίσματα διανέμονταν πλουσιοπάροχα. Αλλά και αυτές οι “αποκλίσεις”, δικαιολογούνταν εύκολα ως απλά ένα ζήτημα “διατήρησης ρευστότητας για εκμετάλλευση ευκαιριών”.
Χρειάστηκε να έρθει ο Ισραηλινός πρώην κομάντο Gabriel Grego, του Quintessential Capital Management το 2018, για να ξεσκεπαστεί η απάτη! Πιο πριν, και οι πλέον υποψιασμένοι, ζούσαν μέσα στο όνειρο της Folli Follie!Και ξύπνησαν πολύ απότομα και πολύ άσχημα!
Αυτή η μακροχρόνια διάρκεια της παραπλάνησης, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξανασυμβεί. Οφείλει να λειτουργήσει, όπως λειτούργησε η αποκάλυψη της πυραμίδας Madoff, στην Wall Street.
Αν δεν θωρακιστεί η Λεωφόρος Αθηνών από τέτοια φαινόμενα, ούτε αυτήν την φορά, θα είναι άξια της τύχης της. Και κανείς δεν θα πρέπει να παραξενευτεί, όταν οι ξένοι επενδυτές αποχωρήσουν για δεκαετίες!
Μείνετε υγιείς και ασφαλείς!
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
