Βγαίνει από το συρτάρι η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης, αφού μέσα στο 2026 θα τεθεί σε εφαρμογή η Ψηφιακή Τράπεζα Γης, δίνοντας το πράσινο φως σε χιλιάδες ιδιοκτήτες να αξιοποιήσουν τους τίτλους τους αγοράζοντας ή πουλώντας – δυνατότητα που είχαν χάσει από το 2007 που έπαψε να λειτουργεί η ΜΣΔ.
Οπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Γιώργος Στασινός, μιλώντας στην ημερίδα «Το ΤΕΕ στην πρώτη γραμμή του Ψηφιακού Μετασχηματισμού» σε συνέχεια του ηλεκτρονικού διαγωνισμού που είχε προκηρύξει το ΤΕΕ για το έργο της Ψηφιακής Τράπεζας Γης, «υπάρχει ανάδοχος και θα τεθεί σε λειτουργία σε έναν χρόνο, προσφέροντας λύσεις σε δικαιώματα δόμησης και πόρους για πράσινα έργα».
Μέσω της Ψηφιακής Τράπεζα Γης συνολικού προϋπολογισμού 18 εκατ. ευρώ, θα καθίσταται εφικτή η νόμιμη και ελεγχόμενη Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης από ακίνητα που έχουν δεσμευτεί (π.χ. διατηρητέα, κοινόχρηστοι χώροι, αρχαιολογικές ζώνες) προς άλλες περιοχές όπου επιτρέπεται η επιπλέον δόμηση. Κατά το παρελθόν, υπήρχε η πρόθεση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην πλήρη εφαρμογή της ΨΤΓ να δίνεται λύση και σε όσους έχουν μεγάλα αυθαίρετα (κατηγορίας 5), κάτι που υπάρχει ακόμα στο τραπέζι, όπως φάνηκε από τα λεγόμενα του κ. Στασινού.
«Εχουμε βρει το τέλειο εργαλείο για να κάνουν όλοι οι δήμοι της χώρας απαλλοτριώσεις για κοινόχρηστους χώρους, χωρίς να χρειαστούν δημόσιοι πόροι, αλλά με ιδιωτικά χρήματα», είπε εξηγώντας ότι «η κατηγορία 5 των αυθαιρέτων, που δεν πρόκειται να κατεδαφιστούν, να μπορούν να τακτοποιηθούν νομίμως καταβάλλοντας τίμημα, που θα πηγαίνει σε πράσινα έργα», και σημείωσε ότι θα αναλάβει πρωτοβουλία προς τον πρωθυπουργό και το αρμόδιο υπουργείο για να επισπευσθούν οι αποφάσεις.
Τι είναι όμως η ΨΤΓ; Αντικείμενο του έργου που θα ισχύει από του χρόνου αποτελεί η δημιουργία μιας πλατφόρμας ηλεκτρονικής-απρόσωπης αγοράς και πώλησης δικαιωμάτων δόμησης, με συγκεκριμένη χρηματική αξία, η οποία θα λειτουργεί και ως μηχανισμός αποζημίωσης δικαιούχων, χωρίς κόστος για το Δημόσιο και ταυτόχρονα θα δημιουργεί πόρους για πράσινα έργα.
Πωλητές και αγοραστές συντελεστή δόμησης θα έχουν τη δυνατότητα να καταχωρίσουν τα ακίνητά τους στην Ψηφιακή Τράπεζα Γης, μέσω της οποίας η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης θα πραγματοποιείται ηλεκτρονικά και ως εκ τούτου δε θα επιτρέπει την οποιαδήποτε απευθείας επαφή μεταξύ πωλητών και αγοραστών, ούτε την ουσιαστική ανάμιξη δημοσίων φορέων, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και διασφαλίζοντας την απόλυτη διαφάνεια της διαδικασίας.
Η ΨΤΓ θα παρέχει τον μηχανισμό αποζημίωσης, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργεί πόρους για «πράσινα έργα», καθώς το 5% της αξίας κάθε συναλλαγής θα δεσμεύεται για έργα του «Πράσινου Ταμείου».
Η ΜΣΔ καλύπτει ακίνητα, για τα οποία ο ιδιοκτήτης δεν επιτρέπεται να αξιοποιήσει ολόκληρο τον συντελεστή που ισχύει στην περιοχή. Από αυτές τις κατηγορίες ακινήτων μπορεί να ζητήσει ο ιδιοκτήτης τους την έκδοση τίτλου μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ο οποίος θα του δίνει το δικαίωμα να μεταφέρει τον υπόλοιπο συντελεστή του ακινήτου του.
Το πλαίσιο ορίζει ότι πωλητές θα είναι μεταξύ άλλων ιδιοκτήτες διατηρητέων ή άλλων ακινήτων (εντός ιστορικών τόπων, χαρακτηρισμένων μνημείων κ.λπ.). για τα οποία έχουν τεθεί περιορισμοί στην εξάντληση του συντελεστή δόμησης ή στα οποία απαγορεύεται τελείως η δόμηση. Πωλητές θα είναι τόσο οι ιδιοκτήτες που διαθέτουν παλαιούς τίτλους Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), οι οποίοι είχαν εκδοθεί πριν χρόνια αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί (υπολογίζονται σε περίπου 3.000.000 τ.μ.), αλλά και όσοι δεν διαθέτουν τίτλους ΜΣΔ. Εκτιμάται ότι μόλις 1 στους 10 ιδιοκτήτες διατηρητέων-ιστορικών κτιρίων έχει τίτλο ΜΣΔ.
Αντίστοιχα, μεταξύ άλλων αγοραστές θα είναι επενδυτές στρατηγικών επενδύσεων που θα μπορούν να αγοράσουν δικαίωμα επιπλέον δόμησης. Αφορά τόσο τις ιδιωτικές επενδύσεις που πολεοδομούνται με Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) όσο και εκείνες που αναπτύσσονται με Ειδικά Σχέδια Ανάπτυξης σε Δημόσια Ακίνητα (ΕΣΧΑΔΑ).
ΕΤΟΙΜΟ ΣΕ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ
Νέο «έξυπνο» σύστημα εντοπισμού αυθαιρέτων
Σε περίπου δύο χρόνια θα μπορεί να γίνεται σε πραγματικό… χρόνο ο εντοπισμός όσων κτισμάτων επιχειρούν να αναγερθούν παράνομα. Το νέο «έξυπνο» σύστημα παρακολούθησης της αυθαίρετης δόμησης έχει προϋπολογισμό 124 εκατ. ευρώ και προβλέπει τη χρήση δορυφορικών εικόνων για την κάλυψη ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας, καθώς και την παραγωγή ψηφιακών ορθοφωτοχαρτών υψηλής ανάλυσης, με ακρίβεια έως 20 εκατοστών, μέσω αεροφωτογραφήσεων από επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Επιπλέον, θα δημιουργηθεί ένα τρισδιάστατο μητρώο κτιρίων, το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για την κάλυψη, τη δομημένη επιφάνεια και το υψόμετρο κάθε κτίσματος. Οπως είπε, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς, μιλώντας στην ημερίδα του ΤΕΕ, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο νέο σύστημα, καθώς μέσω εξειδικευμένων αλγορίθμων, το σύστημα θα αναλύει δεδομένα από διάφορες πηγές, όπως το Κτηματολόγιο, τους δασικούς χάρτες, το e-adeies, με στόχο να εντοπίζει αυθαίρετες κατασκευές.
