Αδύναμη κερδοφορία και επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού παρά τη μείωση του δείκτη κόκκινων δανείων διαπιστώνει πανευρωπαϊκά, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή στην έκθεσή της για τους κινδύνους των συστημικών τραπεζών στην Ε.Ε.
Μάλιστα, υπογραμμίζει ότι οι δύο αυτές αδυναμίες δεν φαίνεται να συνδέονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς έχουν αναλυθεί στοιχεία του πρώτου τριμήνου.
Σε ό,τι αφορά στις ελληνικές συστημικές τράπεζες, η ΕΒΑ διαπιστώνει αύξηση της κερδοφορίας, η οποία, όμως, προήλθε κυρίως από μη επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες και σημαντική συμπίεση του κόστους.
Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, αν και κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα από τα εποπτικά όρια, εντούτοις είναι οι χαμηλότεροι στην Ε.Ε.
Κόκκινα δάνεια
Το ποσοστό των κόκκινων δανείων ως προς το σύνολο των χορηγήσεων συνέχισε την πτωτική του πορεία σχεδόν αποκλειστικά λόγω τιτλοποιήσεων, ενώ αυξάνονται οι καθυστερήσεις σε κάποιους κλάδους και παρατηρείται αύξηση του κινδύνου σε δάνεια που είχαν τεθεί σε καθεστώς μορατορίων.
Επίσης, μειώθηκε σημαντικά το επιτοκιακό περιθώριο σε σχέση με προηγούμενα τρίμηνα, αλλά παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο κατά 600 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν σε 14,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το ένα τρίτο αφορά σε δάνεια προς νοικοκυριά.
Έτσι, το ποσοστό των κόκκινων δανείων στο πρώτο τρίμηνο μειώθηκε στο 6,7% (από 7% τον Δεκέμβριο του 2021), το οποίο είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε., όπου το μέσο ποσοστό έπεσε κάτω του 2%, στο 1,9%.
Παρ’ όλα αυτά, οι προβλέψεις για την κάλυψη των κόκκινων δανείων ανέρχονται στις ελληνικές τράπεζες είναι μικρότερες από ό,τι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. Στην Ελλάδα, το ποσοστό κάλυψης είναι 44,4%, ενώ στην Ε.Ε. με κόκκινα δάνεια 1,9% είναι 44,9%.
Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις από την Ε.Ε., δηλαδή τα μικρότερα ποσοστά καλύψεων εντοπίζονται στα δάνεια προς τα νοικοκυριά και κυρίως στα στεγαστικά δάνεια, ενώ τα ποσοστά κάλυψης στα επιχειρηματικά δάνεια κινούνται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι κλάδοι
Αύξηση των ποσοστών κόκκινων δανείων τον Μάρτιο σε σχέση με τον Δεκέμβριο παρατηρούνται στους εξής κλάδους:
Πρωτογενής τομέας (αγροτική παραγωγή, δασοκομεία, αλιεία) στο 16,2% από 15%.
Επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού και ασφαλιστικού τομέα στο 7,8% από 3,2%.
Υπηρεσίες (διοικητική και τεχνική υποστήριξη) στο 17,2% από 17%.
Επιχειρήσεις real estate στο 12,6% από 11,5%.
Κατασκευαστικές εταιρείες στο 19,6% από 19,2%.
Οι μεγάλες αναταξινομήσεις δανείων που γίνονται μέσω των τιτλοποιήσεων, αλλά και μικρά ποσά δανείων σε ορισμένους κλάδους (σε σχέση με το σύνολο), όπως στον πρωτογενή τομέα, μπορεί να προκαλούν στατιστικές διαφορές στα ποσοστά αυτά. Παρ’ όλα αυτά, οι ενδείξεις για αύξηση των κόκκινων δανείων επιβεβαιώνονται και από δύο ακόμα δείκτες:
Πρώτον, αύξηση των δανείων που μεταφέρονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου (stage 2) στο 13,2% από 13,1%, παρά τη συνολική μείωση των κόκκινων δανείων.
Δεύτερον, αύξηση του ποσοστού υψηλού κινδύνου στα δάνεια που είχαν τεθεί σε μορατόρια (στο 37,4% από 38,6%), παρά τη μείωση των συνολικών καθυστερήσεων των δανείων αυτών στο 16,2% από 16,4%.
Κεφάλαια
Ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας κινείται για τις ελληνικές τράπεζες γύρω στο 15%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι λίγο πιο κάτω από το 20%.
Χαμηλότερα από τον μέσο όρο και στην τελευταία θέση της κατάταξης βρίσκονται και οι άλλοι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, όπως εκείνων των κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης (tier 1), CET-1, κά. Πάντως, αρκετά υψηλότερα από τα όρια.
Κερδοφορία
Ο δείκτης κερδοφορίας (return on equity ή RoE) κινήθηκε σε θετικά επίπεδα το α’ τρίμηνο του 2022 (άνω του 20%) για πρώτη φορά ύστερα από αρκετά τρίμηνα, σημειώνοντας την υψηλότερη επίδοση μετά τη Σλοβενία. Επίσης, η απόδοση ενεργητικού κινήθηκε άνω του 1,5% και αποτέλεσε τη δεύτερη καλύτερη επίδοση στην Ε.Ε. μετά τη Σλοβενία.
Στις επιδόσεις αυτές συνέβαλαν:
Πρώτον, η συρρίκνωση του κόστους. Ο δείκτης κόστος προς έσοδα είναι ο μικρότερος στην Ε.Ε. (λίγο πάνω από το 30% έναντι 60% στην Ε.Ε.).
Δεύτερον, η τεράστια συμμετοχή των οργανικών εσόδων από συναλλαγές (trading). Συγκεκριμένα, το ποσοστό του trading στο σύνολο των οργανικών εσόδων ανήλθε στο 24% στο πρώτο τρίμηνο, κατακτώντας την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών στην Ε.Ε.
Επιτοκιακά έσοδα και προμήθειες
Τα επιτοκιακά έσοδα και τα έσοδα από προμήθειες εμφανίζονται στις τελευταίες θέσεις στην Ε.Ε. και αρκετά κάτω του μέσου όρου. Το ποσοστό επιτοκιακών εσόδων προς το σύνολο των λειτουργικών εσόδων διαμορφώθηκε κοντά στο 42% (μαζί με τις γαλλικές και ιταλικές τράπεζες), έναντι 55% στην Ε.Ε. Το αντίστοιχο ποσοστό των εσόδων από προμήθειες στην Ελλάδα ήταν γύρω στο 15% (τελευταία θέση), έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου άνω του 30%.
Πόλεμος και ρευστότητα
Σε ό,τι αφορά σε άλλους δείκτες και κινδύνους η ΕΒΑ διαπιστώνει μηδενική έκθεση κινδύνου σε δάνεια προς Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία και από καταθέσεις από τις χώρες αυτές.
Επίσης, οι ελληνικές τράπεζες παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό διαθεσίμων που ξεπερνά το 19% του ενεργητικού, όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 16%.
