Όταν κάποιος επισκεφθεί έναν ψυχολόγο, τι θα συμβεί σε μία συνεδρία; ένα άτομο που επισκέπτεται έναν ψυχολόγο είναι προβληματικό, θα το χαρακτηρίσουν οι υπόλοιποι ως «τρελό», έχει πρόβλημα σοβαρό και η κοινωνία θα το κατακρίνει; Θα πρέπει να πάρει χάπια για να γίνει καλά; αν το παιδί μας παρουσιάσει κάποια προβληματική συμπεριφορά, εμείς σα γονείς θα πρέπει να πάμε μαζί του στον ψυχολόγο; αν η/ο σύντροφος/σύζυγός μου έχει θέματα δικά του ή με τη σχέση μας, εγώ γιατί πρέπει να τον συνοδεύσω στον ψυχολόγο;
Τέτοιου τύπου ερωτήματα μας ταλανίζουν σε σχέση με την ψυχοθεραπεία και με το αν θα ζητήσουμε και θα δεχτούμε βοήθεια από έναν συνάνθρωπό μας, ειδικό σε θέματα της ψυχοσύνθεσης και της ανθρώπινης συμπεριφοράς ενώ, όλοι μας έχουμε βρεθεί και -κάποια στιγμή αναπόφευκτα- θα βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση υπό ψυχολογικής πίεσης ή/και εμφάνισης ψυχοσωματικών προβλημάτων, που τις περισσότερες φορές παρουσιάζονται μετά από ένα ή περισσότερα «τραυματικά» γεγονότα στη ζωή μας ή/και στη ζωή των ανθρώπων για τους οποίους νοιαζόμαστε, επηρεάζοντας και τη δική μας ζωή. Το τι θεωρεί και αντιλαμβάνεται ο κάθε άνθρωπος ως τραυματικό γεγονός συνειδητά, εξαρτάται από το πόσο ευαίσθητος είναι, δηλαδή από το πόσο καλή αίσθηση έχει σε σχέση με το περιβάλλον του (ανθρώπους, ζώα, καταστάσεις πραγματικές).
Από μία απλή επίπληξη σε ένα παιδί με έντονο ύφος, έναν χωρισμό ή/και διαζύγιο, μία ασθένεια μέσα στην οικογένεια, έως το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου ή και κατοικίδιου ζώου, όλα είναι ικανά να μας προκαλέσουν δυσάρεστες σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα τα οποία με μαθηματική ακρίβεια θα μας οδηγήσουν σε αλλαγή συμπεριφοράς, όπως παραβατικές συμπεριφορές λόγω έντονου θυμού, αλλαγή στο τρόπο έκφρασής μας όπως από εξωστρεφείς να γίνουμε εσωστρεφείς και στο έσχατο σημείο θα οδηγηθούμε σε αλλαγές της κατάστασης και της σωματικής μας υγείας, δηλαδή ασθένεια. Η ψυχική ασθένεια φυσικά μπορεί να προκαλέσει το αίσθημα της έντονης θλίψης, προκαλώντας διάφορες διαταραχές στις σωματικές λειτουργίες, όπως οι διατροφικές διαταραχές – ανορεξία ή/και βουλιμία, κατάθλιψη, χρήση και κατάχρηση ουσιών συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ και δυστυχώς ακόμη και να μας οδηγήσει στην αυτοκτονία.
Η αλήθεια λοιπόν είναι, ότι κάποια στιγμή στη ζωή όλων μας συμβαίνει τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω, μετά από κάποιους μήνες ένα δεύτερο, σε αυτά ίσως προστεθεί κι ένα τρίτο, όπως το γεγονός μίας απόλυσης ή απλά έντονης εργασιακής πίεσης, ή βιώσουμε μια απλή αλλαγή ευχάριστη – μετακόμιση, συγκατοίκηση/γάμο ή δυσάρεστη – μείωση μισθού, ακούσια αλλαγή ωραρίου εργασίας, αλλαγή σχολείου αναγκαστική κλπ και για «κερασάκι στην τούρτα» μπορεί να αποκτήσουμε προβληματική προσωπική ζωή – καυγάδες στο σπίτι, μειωμένο ποιοτικό χρόνο με τη/τον σύντροφό μας ή/και με τα παιδιά μας, και κάπου εκεί πεθάνει και το κατοικίδιό μας, και δυστυχώς όλοι μας θα νιώσουμε άγχος και στρες να μας κατακλύζει.
Μόνο στην απίθανη περίπτωση του να είστε ρομπότ και να λειτουργείτε βάση προγραμματισμού σαν κομπιούτερ δε θα επηρεαζόσασταν. Και πάλι όμως θα «βραχυκυκλώνατε». Θέλω να πω, πως δεν είναι αδυναμία να ζητήσουμε βοήθεια στη ζωή μας όταν βρισκόμαστε υπό πίεση, έστω κι αν είμαστε εκατομμυριούχοι πλοιοκτήτες αντιμετωπίζουμε «φουρτούνες» στη ζωή και θα πρέπει να έρθουμε σε επαφή με τα συναισθήματά μας, ώστε να τα εξωτερικεύσουμε με υγιή τρόπο. Αυτή είναι η πραγματική δύναμη του ατόμου, και όχι η σκληρότητα με τον εαυτό του, γιατί όσο κι αν στην επιφάνεια επιμένουμε να δείχνουμε πως όλα βαίνουν καλώς και να τα προσπερνάμε, στη διαφάνεια του υποσυνείδητου ο οργανισμός μας τα βλέπει όλα με το μικροσκόπιο, και αν εμείς τα παραβλέψουμε, τότε «αυτός» μας ειδοποιεί μέσω του πόνου του σώματός μας, ώστε να μας «ξυπνήσει» και να θεραπευτούμε, όπως θα κάναμε αν κάποιος μας είχε πληγώσει με ένα μαχαίρι και βλέπαμε να τρέχει το αίμα.
Επειδή λοιπόν οι «λαβωματιές» του στρες στη ζωή μας, είναι συνήθως πισώπλατες μαχαιριές, ο ψυχολόγος μπορεί να μας βοηθήσει και να τις εντοπίσουμε και κυρίως να τις κλείσουμε, κι αν όχι όλες, σίγουρα αυτές που δεν είναι θανάσιμες. Ας κάνουμε λοιπόν ένα δώρο στον εαυτό μας, ας χαρίσουμε μία ώρα της εβδομάδας σε εμάς, δίνοντάς μας το χρόνο για μία απλή συζήτηση και απαντώτας στο ερώτημα «πώς νιώθεις;» Μπορούμε όλοι να φέρουμε τον εαυτό μας σε ισορροπία, αρκεί να ξέρουμε πότε μας χρειάζεται και να του προσφέρουμε βοήθεια. Να θυμάστε πως αν εμείς δεν είμαστε καλά, δεν μπορούμε να φροντίσουμε κανέναν άλλον όπως θα θέλαμε, όσο δυνατοί και σκληροί κι αν γίνουμε με εμάς, ο οργανισμός μας θα βρεί τρόπο να μας συνετίσει, θα βρεί τρόπο να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα που έπλασε το μυαλό μας, για να μας επαναφέρει στην πραγματική ζωτική μας κατάσταση, την ομοιόσταση.
«Βάση επιστημονικών μελετών στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης έχουν καταγραφεί τα εξής: H οικονομική δυσχέρεια έχει βρεθεί ότι σχετίζεται αρνητικά με την ψυχική υγεία. Ευρήματα υποστηρίζουν ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες διατρέχουν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κάποια σοβαρή ψυχολογική διαταραχή, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους. Έτσι, τα τελευταία χρόνια η ψυχική υγεία των Ελλήνων διαφαίνεται να έχει χειροτερεύσει καθώς παρατηρείται μια αύξηση της χρήσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας της τάξης του 120%, μέσα σε μόλις μια τριετία. Σε σχετική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της λειτουργίας της «Τηλεφωνικής Γραμμής Βοήθειας για την Κατάθλιψη», από το σύνολο των τηλεφωνημάτων που δέχτηκε η δράση, το 28,7% αφορούσε σε αγχώδεις διαταραχές λόγω της αδυναμίας ανταπόκρισης στις οικονομικές υποχρεώσεις. Σύμφωνα δε με την Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου, το ποσοστό των ατόμων με συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης ανήλθε σε 24% και 16% αντίστοιχα. Επίσης, στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης, επιβεβαιώθηκε η συσχέτιση του άγχους και της κατάθλιψης με την ανεργία, ενώ έρευνα των Οικονόμου και συν. (2013) υποστηρίζει ότι σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής κρίσης μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης μείζονος κατάθλιψης έχουν όσοι είναι άνω των 45 ετών, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, έγγαμοι, άνεργοι και κάτοικοι της Αθήνας. Παράλληλα, οι άνδρες ηλικίας 25–44 ετών, με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο, έγγαμοι και εργασιακά ενεργοί, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχή γενικευμένου άγχους. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η συζήτηση που διεξάγεται τα τελευταία χρόνια αναφορικά με τη σχέση που έχει η οικονομική κρίση με την αύξηση των θανάτων και τον αριθμό των αυτοκτονιών.Ειδικά δε το σύστημα υγείας, το οποίο κατά την έναρξη της οικονομικής κρίσης βρέθηκε αντιμέτωπο με συσσωρευμένα χρέη, απουσία ορθολογικών μηχανισμών ελέγχου, πολυδιάσπαση κανόνων και πλαισίου παροχών, εκτεταμένες ιδιωτικές δαπάνες, καθώς και σημαντικά κενά στην κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών, κλήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, το οποίο ήταν απαραίτητο προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά του. Δυστυχώς παραμένουν σε εκκρεμότητα μεταρρυθμίσεις σε σημαντικά ζητήματα υγείας όπως π.χ. το χρηματοδοτικό πλαίσιο, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, το φάρμακο κλπ. Αναμενόμενα, το κενό μεταξύ των αναγκών υγείας του πληθυσμού και των δυνατοτήτων κάλυψής τους από το σύστημα υγείας σταδιακά διογκώθηκε, καθώς η δυνατότητα κάλυψης του κόστους των φροντίδων με ίδιους πόρους και με μειωμένο εργατικό προσωπικό δεν είναι δυνατή.» (Archives of Hellenic Medicine 2018, 35 Suppl 1:9–16)
Για παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας λοιπόν μπορείτε να απευθύνεστε σε-
- Προγράμματα των Δήμων δωρεάν ή/και με ελάχιστο αντίτιμο όπως €5,00– συνήθως με περιορισμένο αριθμό συνεδριών, ατομικά ή και ομαδικά
- Συγκεκριμένα στο Δήμο Κηφισιάς λειτουργούν δύο πολυιατρεία, όπου εργαζόμενοι και εθελοντές ψυχολόγοι παρέχουν δωρεάν ατομικές συνεδρίες σε άτομα άνω των 18 ετών που μπορεί να διαρκέσουν έως και ένα έτος ανάλογα την περίπτωση, με εξαίρεση περιπτώσεων που χρήζουν εξειδίκευσης, όπως κατάχρηση ουσιών.
- Κέντρα Ψυχικής Υγείας δωρεάν – περιορισμένος αριθμός συνεδριών, περισσότερο με τη μορφή ομάδων αλλά και ατομικά
- Ιδιωτικές Κλινικές και Κέντρα Ψυχολογικής Υποστήριξης– περισσότερο με τη μορφή ομάδων και ελάχιστα ατομικά – δυστυχώς ασφαλιστικοί φορείς καλύπτουν μόνο ψυχιατρικές παροχές, όχι ψυχολογικές. η ιδιωτική ασφάλιση δεν παρέχει καμία κάλυψη για υπηρεσίες ψυχικής υγείας.το αντίτιμο ποικίλει ανάλογα με τα διαθέσιμα προγράμματα συνήθως ξεκινούν από €50,00 έως €350 ανά συνεδρία
- Ιδιώτες Ψυχολόγους/Ψυχοθεραπευτές – περισσότερο ατομικές συνεδρίες, λιγότερο ομαδικές, δυστυχώς τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μόνο ψυχιατρικές παροχές, όχι ψυχολογικές. – η ιδιωτική ασφάλιση δεν παρέχει καμία κάλυψη για υπηρεσίες ψυχικής υγείας. το αντίτιμο ποικίλλει κατά μέσο όρο από €30,00 έως €350,00 ανά συνεδρία. Ο ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να κρίνει κατά βούληση το αντίτιμο ανάλογα με την περίπτωση θεραπευομένου.
Ως εκπρόσωπος του χώρου ψυχικής υγείας, διακρίνω μία προσπάθεια βοήθειας και στον ιδιωτικό χώρο με μειωμένο αντίτιμο ανά συνεδρία και προτείνω στους ιδιώτες συναδέλφους να προσαρμόζουν το αντίτιμο ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του θεραπευομένου π.χ. στους ανέργους €10,00 στους φοιτητές αντίστοιχα, σε μονογονεϊκές οικογένειες κλπ, και να αυξάνουν το κόστος κατά περίπτωση.
Για σχετικές πληροφορίες ενδεικτικά –
Σε τηλεφωνικούς καταλόγους της χώρας και σε ιστοσελίδες των δήμων και ιδιωτών όπως και σχετικές γραμμές τηλεφωνικής ψυχολογικής στήριξης όπως:
http://www.kifissia.gr/el/KoinonikiMerimnaDrastiriotitesPlirofories
https://floramyrsaliotou.wixsite.com/twinflamesonline
Η Ευρωπαϊκή Τηλεφωνική Γραμμή 116123
Για Παιδιά η Ελληνική Τηλ. Γραμμή 116111
Φλώρα Μυρσαλιώτου
Μέντορας Ψυχολόγος Καποδιστριακού Πανεπιστημίου
MA/Med/PSGRT/BA
e-mail: flora.myrsaliotou@gmail.com
tel: 00306948642842
