Του Χάρη Φλουδόπουλου
Η διαρροή Ελλήνων που αναζητούν μια καλύτερους όρους εργασίας και συνθήκες ζωής στο εξωτερικό είναι μια από τις χειρότερες πληγές που αφήνει πίσω της η κρίση.
Και δυστυχώς, όπως δείχνει η δεύτερη έρευνα που διενεργήθηκε από την KPMG μεταξύ Ελλήνων που τόλμησαν το δύσκολο αυτό άλμα, η αντιστροφή του brain drainείναι δύσκολη και σε ορισμένες περιπτώσεις ανέφικτη.
Το αποκαλούμενο από την KPMG Brain Drain & Gain Survey παρουσιάστηκε χθες στο αμφιθέατρο Χωρέμη του Ελληνοαμερικανικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, από τη Γενική Διευθύντρια της εταιρείας Πέγκυ Βελλιώτου και περιλαμβάνει ορισμένα αποκαλυπτικά και ενδιαφέροντα στοιχεία για το προφίλ του Έλληνα οικονομικού μετανάστη, το γιατί φεύγει, που πάει, σε ποιες δουλειές απασχολείται και υπό ποιους όρους σκέφτεται την επιστροφή.
Η έρευνα διεξήχθη μεταξύ 300 Ελλήνων που σήμερα διαμένουν και εργάζονται στο εξωτερικό με τη συντριπτική πλειοψηφία εξ αυτών να βρίσκεται στην πιο νέα και παραγωγική ηλικία μεταξύ 25 και 35, δηλαδή στις ηλικίες που κυριολεκτικά η ανεργία στην Ελλάδα “θερίζει” και οι ευκαιρίες απασχόλησης είναι πολύ περιορισμένες.
Το ερωτηματολόγιο της KPMG έδειξε ότι οι κλάδοι που εργάζονται οι Έλληνες του εξωτερικού είναι τραπεζική, χρηματοοικονομικά, λογιστικά, εκπαίδευση, έρευνα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ΙΤ, κατασκευές, υγεία και “fast moving”.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας δείχνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων που δουλεύουν στο εξωτερικό, ήταν ήδη έξω για σπουδές και παρέμεινε για δουλειά (34%) ενώ το 47% έφυγε από την Ελλάδα ενώ βρισκόταν σε κάποια δουλειά. Αντίθετα οι πρώην άνεργοι που αναζήτησαν δουλειά και βρίσκονται σήμερα στο εξωτερικό είναι μόλις το 19%.
Οι κυριότερες χώρες προορισμοί με το μεγαλύτερο αριθμό Ελλήνων μεταναστών είναι η Μεγάλη Βρετανία, η Ολλανδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με ποσοστά που ξεπερνούν το 10%, ακολουθούν άλλες χώρες της Ευρώπης και η Σκανδιναβία με ποσοστά άνω του 5% ενώ μικρότερη είναι η ροή μεταναστών προς τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, χώρες που επιλέγουν Έλληνες που έχουν ήδη κάποια συγγενική σχέση ή διαβατήριο.
Ως προς τους λόγους, μπορεί οι απολαβές να βρίσκονται στην κορυφή, εντούτοις εμφανίζουν υποχώρηση σε σχέση με την ίδια έρευνα πριν δυο χρόνια.
Αντίθετα ανοδική τάση καταγράφεται στους εξής λόγους:
Ευκαιρίες καριέρας και εξέλιξης
Εργασιακή κουλτούρα
Ποιότητα ζωής
Αναγνώριση αξίας
Ευκαιρίες βελτίωσης δεξιοτήτων
Απόκτηση διεθνούς εμπειρίας (καινούριο εύρημα σε σχέση με το 2017)
Οι Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό προσαρμόστηκαν πολύ εύκολα σε ποσοστό 58%, μέτρια δυσκολία αντιμετώπισε το 23% ενώ ένα 21% είχε δυσκολίες. Στις όποιες δυσκολίες, το 6% δήλωσε ότι βοηθήθηκε από τους Έλληνες συναδέλφους ή την ελληνική κοινότητα με την οποία αισθάνεται εξαιρετικά δεμένο (50%) ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο κρίσιμο ερώτημα εάν μπορεί να αντιστραφεί το brain drain η έρευνα είναι αποκαλυπτική της δυσκολίας που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθεια να φέρει πίσω στην πατρίδα το δυναμικό που απώλεσε στην κρίση.
Όπως ανέφερε η κ. Βελλιώτη όταν υπάρχει πραγματική ευκαιρία επιστροφής με προσφορά εργασίας, υπάρχει ισχυρό κίνητρο να γυρίσουν, παρόλο που γνωρίζουν ότι θα πρέπει να κάνουν κάποιους συμβιβασμούς προς τα κάτω.
Στις αμοιβές το 36% δηλώνει ότι θα επέστρεφε ακόμη και με μικρότερο μισθό από αυτόν που παίρνει σήμερα, ενώ το 38% μόνο εάν εξασφάλισε ίδιες οικονομικές απολαβές.
Στο ερώτημα πως μπορούμε να δημιουργήσουμε συνθήκες επιστροφής των Ελλήνων από το εξωτερικό η απάντηση γίνεται ακόμη δυσκολότερη: εκτός από τους συναισθηματικούς λόγους που έχουν να κάνουν με την οικογένεια, το κλίμα και τον τρόπο ζωής στην Ελλάδα, οι περισσότεροι Έλληνες απαντούν ότι θα ήθελαν εργασία σε μια μεγάλη πολυεθνική, δυνατότητα να εργαστούν εξ αποστάσεως σε μια εταιρεία στο εξωτερικό ή να ξεκινήσουν στην Ελλάδα κάποια δική τους επιχείρηση.
Δυστυχώς, και αυτό είναι ίσως το πιο ανησυχητικό εύρημα της έρευνας, 4 στους 10, το 40% δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Κάποιοι εξ αυτών μάλιστα έχουν ήδη αποφασίσει ότι δεν θα γυρίσουν ποτέ, ειδικά όταν έχουν ξεκινήσει καριέρες σε δραστηριότητες που σχετίζονται με μεγάλες αγορές ή σε κλάδους όπως η έρευνα που δεν υπάρχουν καθόλου στη χώρα μας.
Τι ζητούν οι Έλληνες που εργάζονται στο εξωτερικό για να επιστρέψουν; Και εδώ είναι σαφής η επιρροή των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης στο εξωτερικό:
καλές απολαβές
αλλαγή εταιρικής κουλτούρας
ευέλικτες συνθήκες εργασίας
εκπαίδευση και δέσμευση κονδυλίων από την επιχείρηση για αυτό
φορολογικά κίνητρα
καλύτερες συνθήκες και όρους για την επιχειρηματικότητα
αξιοκρατία
Είναι σαφές ότι για να γίνει το brain drain, brain gain απαιτείται συνεργασία της κυβέρνησης, των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων, πρέπει να δουλέψουν από κοινού ανέφερε η κ. Βελλιώτου, προσθέτοντας ότι η KPMG προ διετίας είχε θέσει ως στόχο στο recruiting της να επαναφέρει στην αγορά εργασίας ανθρώπους που βρίσκονταν εκτός και ήταν άνεργοι. Πλέον ο στόχος αυτός έχει διαφοροποιηθεί και κοιτάμε να βάλουμε στις λίστες μας έστω και έναν υποψήφιο Έλληνα από το εξωτερικό, για να επιστρέψει πίσω στη χώρα μας κατέληξε η ΓΔ της KPMG.
